Σημεία ομιλίας Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στο συνέδριο με θέμα «Το δημογραφικό πρόβλημα και η γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα»
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Το θέμα είναι ζωτικό και τα στοιχεία εκκωφαντικά. Το δημογραφικό πρέπει να απολέσει εθνική προτεραιότητα, που θα υπηρετήσουν απαρέγκλιτα πολλές διαδοχικές κυβερνήσεις με συγκεκριμένη στρατηγική.
Δεν μπορώ να το προσεγγίσω ως μια στατιστική ανησυχία, αλλά ως μια πτυχή της κοινωνικής ζωής με καταστροφικές επιπτώσεις.
Όταν έκανα επερώτηση για το θέμα στον τότε επίτροπο Μοσκοβισί μου απάντησε με δημοσιονομικούς όρους. «Πάρτε πόρους από τις μεγαλύτερες γενιές και μεταβιβάστε τους στις νεότερες» ήταν η απάντησή του. Είναι τόσο απλό να εφαρμοστεί αυτό το consensus σε μια κοινωνία που έχασε το 25% του ΑΕΠ;
Το δημογραφικό είναι μία βόμβα στα θεμέλια του έθνους.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2022 οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι από τις γεννήσεις, οι οποίες μειώθηκαν κατά 10% σε σχέση με το 2021. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 o πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί κατά 25%, προσεγγίζοντας τα 7,5 εκατομμύρια.
Η χώρα θα γερνάει και θα λιγοστεύει το ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορεί να σηκώσει στις πλάτες του την ανάπτυξη της πατρίδας μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανθεκτικότητα της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Και πρέπει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα είναι από τις πιο ευάλωτες οικονομίες και κοινωνίες της Ευρώπης, καθώς σε όλες τις διεθνείς κρίσεις οι επιπτώσεις τους στο εσωτερικό είναι πολλαπλάσιες συγκριτικά με άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Αυτή η ζοφερή δημογραφικά πραγματικότητα δεν είναι προϊόν μόνο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης. Για όσους παρακολουθούν τα στοιχεία, τη δεκαετία του 1980 αρχίζει αργά και σταθερά να υπάρχει πρόβλημα στο δημογραφικό.
Προφανέστατα, η φυγή εκατοντάδων χιλιάδων νέων στο εξωτερικό επιβάρυνε την κατάσταση. Και άλλες χώρες είναι αντιμέτωπες με το δημογραφικό, όμως η χώρα μας για μία ακόμα φορά είναι στους αρνητικούς πρωταθλητές.
Το κράτος έχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο να παίξει: να αντιστρέψει αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα. Απαιτείται μία ολοκληρωμένη πολιτική προσέγγιση η οποία θα διευκολύνει τους νέους ανθρώπους να ξεκινήσουν την οικογένειά τους.
Καταρχάς πρέπει να δούμε το κόστος στέγασης. Αυτή τη στιγμή η πλειοψηφία όσων ενοικιάζουν το σπίτι τους πρέπει να δίνουν πάνω από το μισό εισόδημά τους σε έξοδα στέγασης. Αυτό δεν είναι βιώσιμο. Ήδη από τη ΔΕΘ σημείωσα ότι με την κλιμάκωση του κόστους κατοικίας, είναι αδιανόητο η κυβέρνηση να μην αναστέλλει ή να μην καταργεί το μέτρο της golden visa.
Ακούω ως απάντηση από τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας ότι αυξήθηκε στις 500.000 ευρώ το όριο για απόκτηση golden visa σε κάποιες περιοχές της Αθήνας. Όμως, στις 250.000 παραμένει το όριο στον Πειραιά. Έχει μείνει τίποτα που δεν έχει αγοραστεί στο κέντρο της Αθήνας; Ολόκληρες πολυκατοικίες στο κέντρο της Αθήνας έχουν μετατραπεί σε ξενοδοχεία είτε μέσω της βραχυχρόνιας μίσθωσης είτε μέσω της golden visa. Έχει χάσει τον χαρακτήρα του το κέντρο της Αθήνας. Και αυτή είναι μια σημαντική πρόκληση για τη νέα διοίκηση του Δήμου.
Για εμάς είναι προτεραιότητα να τεθούν περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση στα πρότυπα άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων και η κατάργηση της goldenvisa. Το εφάρμοσαν ήδη η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και το μέτρο συζητά η Ισπανία. Πλέον η goldenvisa λειτουργεί εις βάρος των πιο αδύναμων Ελλήνων.
Ως προς το θέμα της φορολογίας, θα θυμάστε τις επιθέσεις που δεχτήκαμε προεκλογικά για δήθεν φορομπηχτική πολιτική, επειδή προτείναμε την αύξηση της φορολογίας για τους κατόχους για παράδειγμα μετοχών αξίας 2-3 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι φοροκαταιγίδα;
Σήμερα η κυβέρνηση ανοίγει τη συζήτηση για τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ φοροδιαφυγή και επιβάλλει έναν άδικο κεφαλικό φόρο στους αδύναμους ελευθέρους επαγγελματίες, «χάδι» όμως για τους μεγάλους φοροφυγάδες.
Εμείς επιμένουμε στη φορολογική δικαιοσύνη ώστε να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές για τις οικογένειες με παιδιά. Στη χώρα μας οι φορολογικοί συντελεστές μεταξύ οικογενειών με παιδιά και χωρίς, διαφέρουν μόλις κατά 3 μονάδες, όταν για παράδειγμα στην Πορτογαλία υπερβαίνουν τις 10 και στην Ιρλανδία τις 14.
Επίσης για εμάς ισχυρό κοινωνικό κράτος σημαίνει και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.
Πρέπει να υπάρχει καθολική πρόσβαση σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς.
Στις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, η χώρα μας πάλι κρατά ένα αρνητικό ρεκόρ. Οι Έλληνες καταβάλουν τις δεύτερες υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες υγείας στην Ευρώπη επί διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.
Δεν είναι στοιχείο μείωσης του κόστους διαβίωσης το να μπορεί ο μαθητής να μαθαίνει τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα στο σχολείο;
Όσον αφορά τα επιδόματα, πιστεύουμε ότι χρειάζεται μία ριζική αναθεώρηση και εκσυγχρονισμός των επιδομάτων τέκνων με επικαιροποίηση κριτηρίων και διεύρυνση των δικαιούχων.
Προτείνουμε γενναιότερες ενισχύσεις από το πρώτο παιδί, για να ενισχυθεί οριζόντια η τεκνοποίηση. Αν ενισχυθεί ακόμη και στο επίπεδο των ενός-δύο τέκνων θα σημάνει μια εντυπωσιακή άνοδο πληθυσμού.
Συγκεκριμένα προτείνουμε:
Χορήγηση μηνιαίου επιδόματος 200 ευρώ για κάθε νέο παιδί (και ως την ηλικία των 3 ετών) για άτεκνα ζευγάρια και ζευγάρια με 1 παιδί, που έχουν ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα ως και 20.000 ευρώ.
Καθιέρωση Εθνικού «Αποταμιευτικού Λογαριασμού» για κάθε παιδί με συμμετοχή τόσο του γονέα, όσο και της Πολιτείας. Η οικογενειακή συμμετοχή θα εκπίπτει από τον ανάλογο φόρο εισοδήματος.
Οι τρίτεκνοι να αποκτήσουν τα δικαιώματα των πολύτεκνων, χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα αυτών που σήμερα έχουν πολυτεκνική ιδιότητα.
Τέλος, θα πρέπει να κάνουμε τη μητρότητα περισσότερο συμβατή με την εργασία, να μην αποτελεί εμπόδιο στην επαγγελματική πορεία της γυναίκας. Πέρυσι, η κυβέρνηση απέρριψε τη νομοθετική μας πρωτοβουλία για την καταβολή επιδόματος μητρότητας στις γυναίκες ελεύθερες επαγγελματίες. Θα την επαναφέρουμε.
Επιπλέον, η καθιέρωση της άδειας πατρότητας καθώς και άλλες θεσμικές διευκολύνσεις μπορούν να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
