Σε μια σημαντική απόφαση που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα για το προσφυγικό και να βοηθήσει την Ελλάδα, η οποία σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης, προχώρησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Συγκεκριμένα, πριν μερικές ημέρες η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, υπερψήφισε το σχέδιο διαπραγματευτικής εντολής για το νέο κανονισμό του Δουβλίνου, τον ακρογωνιαίο λίθο του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.
Σύμφωνα με την Έκθεση του ΕΚ, καταργείται το κριτήριο της πρώτης χώρας άφιξης. Οι χώρες πρώτης γραμμής δεν θα είναι πλέον αυτόματα υπεύθυνες για τους αιτούντες άσυλο. Αντιθέτως επιλέγεται το κριτήριο του «γνήσιου δεσμού» με ένα κράτος μέλος όπως είναι η παρουσία οικογένειας, η προηγούμενη κατοικία, οι σπουδές.
Αν δεν υπάρχει ένας γνήσιος δεσμός τότε οι αιτούντες άσυλο θα ανατίθενται αυτόματα σε ένα κράτος – μέλος της ΕΕ σύμφωνα με ένα σταθερά προκαθορισμένο ποσοστό καταμερισμού. Αυτό θα γίνεται αμέσως μετά την καταγραφή τους στη χώρα άφιξης, τη διενέργεια των απαραίτητων ελέγχων ασφαλείας και την ταχεία αξιολόγηση της επιλεξιμότητάς τους, αν π.χ. πληρούν τις προϋποθέσεις για μετεγκατάσταση.
Το ψήφισμα για την αλλαγή του κανονισμού του Δουβλίνου θα βοηθήσει τις χώρες πρώτης γραμμής, ειδικά την Ελλάδα, οι οποίες έχουν επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος της διαχείρισης των μεταναστευτικών – προσφυγικών ροών και θα επιταχύνει τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου. Οι χώρες πρώτης γραμμής θα είναι υπεύθυνες μόνο για την καταγραφή και τη διενέργεια των απαραίτητων ελέγχων ασφαλείας.
Εξίσου σημαντικό σημείο της απόφασης που εγκρίθηκε με 43 ψήφους υπέρ, 16 κατά και καμία αποχή, είναι το γεγονός ότι όσα κράτη μέλη δεν ακολουθούν τους προκαθορισμένους κανόνες και δεν υποδέχονται πρόσφυγες τότε διακινδυνεύουν τον περιορισμό της πρόσβασής τους σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα. Θα χάνουν κονδύλια, επομένως όσες χώρες δεν αποδεχθούν τα νέα δεδομένα.
Το σχέδιο έκθεσης κατατέθηκε από την εισηγήτρια Cecilia Wikström των Φιλελεύθερων και αποτελεί τη διαπραγματευτική εντολή του ΕΚ ενόψει της έναρξης των συνομιλιών με τα κράτη – μέλη στο Συμβούλιο. Αποτελεί, ωστόσο, και μεγάλη δικαίωση για την Σοσιαλιστική Ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου η οποία από το 2016 είχε στηρίξει με συνεχείς παρεμβάσεις της την αναθεώρηση του κανονισμού για τις ευθύνες της χώρας πρώτης εισόδου αλλά και για τις υποχρεώσεις των υπολοίπων κρατών – μελών
Το θέμα θα συζητηθεί ξανά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου και θα επιδιωχθεί η εξεύρεση συναινετικής λύσης το πρώτο εξάμηνο του 2018. Υπενθυμίζεται ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2018 την προεδρία της ΕΕ αναλαμβάνει η Αυστρία, η οποία έχει πολύ σκληρές θέσεις στο ζήτημα αυτό.
Για ένα εξαιρετικά σημαντικό ψήφισμα κάνει λόγο ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος αναφέρει ότι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την αποσυμφόρηση των hot spots στην Ελλάδα.
Ο ευρωβουλευτής έχει αναδείξει κατά καιρούς, με ερωτήσεις του στο Ευρωκοινοβούλιο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας εξαιτίας της έκρηξης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα φιλοξενίας, αλλά και την αδυναμία της κυβέρνησης να αξιοποιήσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Ο Κανονισμός
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα βασική αρχή του Κανονισμού είναι ότι το Κράτος Μέλος πρώτης εισόδου, δηλαδή το Κράτος Μέλος από το οποίο εισήλθε κάποιος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι το Κράτος υπεύθυνο. Αυτό έχει ως συνέπεια, να προβλέπονται επιστροφές στα Κράτη πρώτης εισόδου αιτούντων προσφύγων οι οποίοι στη συνέχεια είχαν μετακινηθεί σε άλλο Κράτος Μέλος.
Το βάρος λοιπόν πέφτει στα Κράτη πρώτης εισόδου, που ταυτίζονται με τα Κράτη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης.
Τον Απρίλιο του 2016, η Σοσιαλιστική Ομάδα με επιστολή της είχε ταχθεί υπέρ ενός συστήματος όπου η συλλογή των αιτήσεων ασύλου θα γινόταν σε κεντρικό επίπεδο. Η δράση αυτή θα μπορούσε να είναι αρμοδιότητα μίας ισχυρής Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου για παράδειγμα. Με το σύστημα αυτό ο κάθε αιτούντας θα αντιμετωπιζόταν σαν κάποιον που ζητάει άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σαν σύνολο και όχι σε ένα συγκεκριμένο Κράτος Μέλος, δημιουργώντας και ένα κεντρικό σύστημα για την κατανομή της αρμοδιότητας. Συγχρόνως, ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να προβλέπει συγκεκριμένα όρια πάνω από τα οποία δεν θα γίνεται κατανομή μέχρι την εξάντληση των ορίων σε όλα τα Κράτη Μέλη.
Επίσης, τονιζόταν ότι τα λεγόμενα Κράτη Μέλη “πρώτης γραμμής” θα πρέπει να είναι υπεύθυνα μόνο για την καταγραφή και την λήψη αποτυπωμάτων των μεταναστών, αλλά δεν θα πρέπει να θεωρούνται υπεύθυνα και για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου τους. Κάτι που μπορεί πλέον να υιοθετηθεί με το ψήφισμα που πέρασε στο Ευρωκοινοβούλιο.
