Στα προβλήματα, τις προκλήσεις και τις προοπτικές που αντιμετωπίζει ο τομέας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αναφέρθηκε ο ευρωβουλευτής κ. Νίκος Ανδρουλάκης, κατά τη διάρκεια παρέμβασης του στο 4ο Συνέδριο της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), με θέμα την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Ο κ. Ανδρουλάκης υπογράμμισε ότι η μοναδική διέξοδος από την κρίση προκύπτει μέσα από την ενίσχυση των μικρομεσαίων για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας καλά αμειβόμενες. «Ο στόχος δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά 100 μεγάλες επιχειρήσεις να απορροφήσουν 5.000 υπαλλήλους η κάθε μια, αλλά ταυτόχρονα και 50.000 μικρές να δημιουργήσουν 10 θέσεις εργασίας η κάθε μια».
Επίσης, τόνισε ότι απαιτείται σχέδιο και πολιτική σταθερότητα προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για οικονομική ανάκαμψη με καλές θέσεις εργασίας. Πρέπει να τελειώνουμε με τις παράλογες πολιτικές αποφάσεις και τους επικοινωνιακούς τακτικισμούς που υπονομεύουν την σταθερότητα και την ευημερία.
«Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχουμε για την επούλωση των πληγών που προκλήθηκαν από τη δεκαετή ύφεση, η οποία εξαφάνισε το 26% του ΑΕΠ της χώρας, δημιούργησε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους και ανάγκασε τους νέους μας να μεταναστεύσουν μαζικά στο εξωτερικό», ανέφερε.
«Η κυβέρνηση έχει ευθύνη μετά το πέρας του προγράμματος, η χώρα να έχει πρόσβαση σε χαμηλού κόστους κεφάλαια. Επίσης, υποστηρίζει ότι ολοκληρώνει το πρόγραμμα με επιτυχία καθώς και ότι θα εξασφαλίσει μια «καθαρή» έξοδο από αυτό. Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό για τα σημερινά δεδομένα. Η χώρα πρέπει να έχει πρόσβαση σε χαμηλό δανεισμό όταν και εάν αυτό απαιτηθεί.
Το πιθανότερο είναι ότι θα έχουμε μια προληπτική γραμμή στήριξης (PCCL) ή θα καταφύγουμε στο πιστωτικό όριο ενισχυμένων όρων (ECCL). Τα δυο εργαλεία έχουν διαφορετικές επιπτώσεις και προεκτάσεις και η επιλογή δεν πρέπει να γίνει αβίαστα.»
Με αφορμή την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά, ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρθηκε στην απάντηση που έλαβε από τον Επίτροπο κ. Pierre Moscovici, έπειτα από σχετική ερώτηση του, ότι: «Την απόφαση για τον ΦΠΑ την πήραν οι ελληνικές αρχές. Η Επιτροπή, μάλιστα, είναι έτοιμη να συζητήσει προτάσεις, ακόμα και αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ».
Για το ζήτημα των κόκκινων δανείων, ο κ. Ευρωβουλευτής υπογράμμισε ότι: «είναι κοινωνικό αγαθό, να υπάρξει μια δεύτερη ευκαιρία αξιοπρέπειας για όσους αγωνίστηκαν τίμια μέσα στη κρίση και δεν άντεξαν. Δεν είναι δυνατόν στο Η.Β, στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ να αξιοποιούν την εμπειρία του επιχειρηματία που δεν άντεξε και στην Ελλάδα να τον πετάμε στο πηγάδι μαζί με την οικογένεια του.»
Τέλος, για την δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δήλωσε ότι: «Είναι λάθος σε περίοδο κρίσης να μην αξιοποιούνται τα ευρωπαϊκά εργαλεία όπως προκύπτει έπειτα από απάντηση της Επίτροπου Corina Crețu σε ερώτηση μου με βάση την οποία μόλις το 5,9% των διαθέσιμων πόρων έχει αξιοποιηθεί από την Ελλάδα.
Ειδικότερα, η χώρα μας φαίνεται να έχει απορροφήσει 159 εκατομμύρια ευρώ από τα 2,7 δισεκατομμύρια που έχει στη διάθεσή της αφιερωμένα σε επενδυτικές προτεραιότητες για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και αυτό ενώ έχουν ήδη περάσει 4 από τα 7 χρόνια».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της παρέμβασης του Νίκου Ανδρουλάκη
Φίλες και Φίλοι,
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που βρίσκομαι απόψε εδώ μαζί σας και ευχαριστώ τους διοργανωτές για την ευγενική τους πρόσκληση.
Στην επόμενη χρονική περίοδο, μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2019, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις και στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.
Ø Σε γεωπολιτικό επίπεδο η Τουρκία είναι δίπλα μας και αποτελεί μόνιμη πηγή αστάθειας και έντασης.
Ø Στην εσωτερική πολιτική σκηνή, κανείς δεν γνωρίζει εάν η σημερινή κυβέρνηση θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές ή όχι.
Ø Σε ότι αφορά την πολύπαθη οικονομία μας, ακόμα και σήμερα, τέσσερις μήνες πριν από την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος δεν ξέρουμε πως θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα.
Πως θα χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες της ελληνικής οικονομίας μετά τον Αύγουστο;
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ολοκληρώνει το πρόγραμμα με επιτυχία καθώς και ότι θα εξασφαλίσει μια «καθαρή» έξοδο από αυτό. Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό στην κατάσταση που βρίσκεται η οικονομία. Η χώρα πρέπει να έχει πρόσβαση σε χαμηλό δανεισμό όταν και εάν αυτό απαιτηθεί.
Το πιθανότερο είναι ότι θα έχουμε μια προληπτική γραμμή στήριξης (PCCL) ή θα καταφύγουμε στο πιστωτικό όριο ενισχυμένων όρων (ECCL).
Τα δύο εργαλεία έχουν διαφορετικές επιπτώσεις και προεκτάσεις και η επιλογή δεν πρέπει να γίνει αβίαστα.
Σε κάθε περίπτωση όλα αυτά αποτελούν αστάθμητους παράγοντες, αφού δεν ξέρουμε τι σχεδιάζει η κυβέρνηση. Κακώς βέβαια γιατί η αγορά επιζητά τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα όχι την αστάθεια και τις εκπλήξεις.
Αυτό που είναι γνωστό είναι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σήμερα. Ή-για να είμαστε αντικειμενικοί, η αίσθηση που έχουμε για αυτή μια και η κυβέρνηση παρουσιάζει συστηματικά μια εξιδανικευμένη εικόνα.
Η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας είναι σχεδόν αποκλειστικά μικρομεσαία. Άρα, οποιαδήποτε συζήτηση για την ελληνική οικονομία και τις προοπτικές της αφορά κατά βάση τις ΜΜΕ. Θα αναφερθώ σε ορισμένους παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία τους και στο πως μπορούν να βοηθήσουν την εθνική προσπάθεια.
1) Μετά τα μνημόνια άλλες χώρες βελτίωσαν τα θεμελιώδη μεγέθη τους, η Ελλάδα όχι.
Φίλες και Φίλοι,
Η σύγκριση δεν είναι καλή για εμάς.
Η Πορτογαλία μεταξύ 2011 και 2016 αύξησε το μερίδιό της στις παγκόσμιες εξαγωγές προϊόντων. Η Ελλάδα το μειώνει, και έχει τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε.
Στην Πορτογαλία το 2016 σημειώθηκε ρεκόρ υψηλό αριθμού άμεσων ξένων επενδύσεων με 59 νέα έργα. Είναι ένας από τους παράγοντες που συντελούν ώστε η Πορτογαλία να έχει επιδόσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που οδηγούν προς ισορροπημένη καθαρή διεθνή επενδυτική θέση (NIIP), στον στόχο του -35% του ΑΕΠ τις επόμενες δύο δεκαετίες. Τη μειώνει σταθερά: από -117,5% το 2014, σε -112% το 2015, σε -104,7% το 2016.
Στην Ελλάδα, αντίθετα, οι επιδόσεις είναι ανεπαρκείς και η αρνητική NIIP επιδεινώνεται συνεχώς: 2014: -131,9%, 2015: -136,3%, 2016: -139,4%.
Αυτό είναι κρίσιμο για τη βιωσιμότητα της εξόδου στις αγορές και θεμελιώδες για το εάν το δημόσιο χρέος είναι εξυπηρετήσιμο.
Το 2010 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν 21.881 Ευρώ ενώ της Πορτογαλίας 18.192 Ευρώ. Το 2016 της Ελλάδας ήταν 14.716 Ευρώ και της Πορτογαλίας 16.120 Ευρώ.
Προβληματικό εξακολουθεί να παραμένει το ποσοστό διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών. Τα εμπορεύσιμα είναι χαμηλά, στο 22% του ΑΕΠ.
Ανησυχητικά μηνύματα έχουμε και από τη σχέση κατανάλωσης – επενδύσεων στο ΑΕΠ. Ιδιωτική κατανάλωση 70% (έναντι 56% μέσο όρο στην ΕΕ) σημαίνει συνθήκες αποεπένδυσης.
Τέλος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια εξακολουθούν να μειώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και σίγουρα δεν μπορούν να μειωθούν κάτω από το ψυχολογικό όριο των 100 δις ευρώ. Ενώ το ιδιωτικό χρέος αυξάνεται διαρκώς και αποτελεί μια κρυφή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας. Μαζί με τα κόκκινα δάνεια οι ιδιώτες χρωστούν περισσότερα από 240 δις ευρώ!
Αυτές δεν είναι όψεις εξόδου από την κρίση αλλά η συνέχεια των αδιεξόδων του χθες.
2) Αντί να χρηματοδοτείται η ανάπτυξη έχουμε υποχρεωτική άντληση ρευστότητας από την οικονομία
Φίλες και φίλοι,
Η κυβερνητική πολιτική από το φθινόπωρο 2015 και μετά, επιδιώκει την καταγραφή θηριωδών πρωτογενών πλεονασμάτων.
Η πολιτική αυτή βασίσθηκε – πέραν των μέτρων – στην «δημιουργική διαχείριση» του βραχυπρόθεσμου δανεισμού και της υποχρεωτικής αφαίρεσης ρευστότητας από την οικονομία με την διαχείριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.
Με την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος στήριξης, οι επιπτώσεις της διαχείρισης βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια.
Το καταγεγραμμένο βραχυπρόθεσμο χρέος προσεγγίζει τα €40 δις συνολικά, σχεδόν 23% του ΑΕΠ και 13% του δημόσιου χρέους.
Η πολιτική χρηματοδότησης της «καθαρής εξόδου» με βραχυπρόθεσμο δανεισμό έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις:
Ø Αφαιρείται ρευστότητα από την οικονομία
Ø Αφαιρούνται καταθέσεις από το τραπεζικό σύστημα
Ø Δεν εκτελούνται οι προϋπολογισμοί των οργανισμών με αποτέλεσμα την υποβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχουν στους πολίτες.
Ø Έχει καταρρεύσει πλήρως το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Ουσιαστικά η σημερινή κυβέρνηση εκμεταλλεύεται τρεις μορφές βραχυπροθέσμου:
Έντοκα γραμμάτια δημοσίου.
Σήμερα έχουν φτάσει στα €15 δις που είναι και το ανώτατο επιτρεπτό από την τρόικα όριο. Η χρήση τους αφαιρεί ρευστότητα €3.5 Δις από τις τράπεζες.
Repos δημοσίου.
Ο δανεισμός από φορείς του δημοσίου ολοένα και μεγεθύνεται. Το 2017 έκλεισε με υπόλοιπο δανειακών συμβάσεων €15 δις. Τον Ιανουάριο τα repos έφθασαν τα €20 δις.
Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις
Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις δεν καταγράφονται στο χρέος. Την 1/5/2017 η κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση μείωσής τους σε €3,1 δις τον Ιούλιο 2018 και μηδενισμό τον Ιούλιο 2019. Στις 31/12/2017 τα υπόλοιπα είχαν μειωθεί σε €3.33 δις σύμφωνα με την κυβέρνηση και €3.97 δις, σύμφωνα με την τρόικα.
3) Ανάπτυξη με βάση τις ΜΜΕ
Φίλες και Φίλοι,
Η αλήθεια είναι όμως ότι η χώρα χρειάζεται άμεσα αλλαγή αναπτυξιακού μοντέλου.
Το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα της χώρας είναι η ανεργία.
Το ερώτημα είναι πως θα δημιουργήσουμε τις αναγκαίες νέες θέσεις εργασίας για να το αντιμετωπίσουμε και προς ποια κατεύθυνση πρέπει να είναι η υποβοηθητική παρέμβαση του κράτους.
Η παραδοσιακή απάντηση στη χώρα μας ήταν να επιθυμούμε την προσέλκυση μεγάλων επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να απορροφήσουν και μεγάλο αριθμό ανέργων.
Μια αποκλειστικά τέτοια προσέγγιση κατά τη γνώμη μου, έχει μικρή προστιθέμενη αξία. Οι πραγματικά μεγάλες επιχειρήσεις στη χώρα μας είναι λίγες και δεν είναι ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι θα προσελκύσουμε ικανό αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων από το εξωτερικό ώστε να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά την ανεργία.
Πρέπει να κάνουμε και τα δυο.
Η στόχευση πρέπει να είναι στις μικρό- μεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία στη χώρα μας. Αυτό το μοντέλο επιχειρηματικότητας ταιριάζει και στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα αλλά και στην περιορισμένη ιδιωτική αποταμίευση που έχουμε διαθέσιμη σήμερα, η οποία είναι έντονα αρνητική.
Ο στόχος δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά σε 100 μεγάλες επιχειρήσεις να απορροφήσουν 5.000 υπαλλήλους η κάθε μια, αλλά ταυτόχρονα, και σε 50.000 μικρές που θα δημιουργήσουν 10 θέσεις εργασίας η κάθε μια.
Αυτές οι δουλειές πρέπει να είναι όχι μόνο νέες αλλά και καλές. Δηλαδή να μπορούν να διατηρηθούν σε βάθος χρόνου και όχι να χαθούν στη πρώτη δυσκολία και βεβαίως να μην είναι υποαμειβόμενες.
Για να συμβεί αυτό, πρέπει να δημιουργηθούν στον τομέα των διεθνών εμπορευσίμων αγαθών και υπηρεσιών ώστε να μην εξαρτώνται από την εσωτερικό οικονομικό κύκλο. Να απευθύνονται δηλαδή είτε σε εξωτερικές αγορές ή να υποκαθιστούν εισαγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες στην Ελλάδα. Δεν είναι απαραίτητο να είναι όλες αυτές οι επιχειρήσεις νεοφυούς χαρακτήρα. Πολλές όμως θα είναι, οι τεχνικές δεξιότητες των ελλήνων και το επιχειρηματικό τους δαιμόνιο είναι εγγύηση για αυτό.
Ο στόχος δεν είναι ουτοπικός εάν αναλογιστούμε ότι ακόμα και σήμερα, ιδρύονται 15.000 νέες εταιρίες κάθε χρόνο.
Τι πρέπει να κάνουμε ως χώρα;
Να προωθήσουμε ένα πλαίσιο συνεκτικών πολιτικών που θα λειτουργεί υποστηρικτικά προς αυτό το είδος των επιχειρήσεων.
Δεν μιλώ για επιδοτήσεις και φαραωνικά έργα. Μιλώ για την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία και το αδειοδοτικό βάρος που αποτελούν και τον κύριο ανασταλτικό παράγοντα για την μικρό-επιχειρηματικότητα.
Αναφέρομαι στην ανάγκη να υπάρχει λελογισμένη φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ο Επίτροπος κ. Pierre Moscovici απάντησε σε ερώτηση μου στο Ε/Κ για το θέμα του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Με την ερώτηση μου υπογράμμιζα το γεγονός ότι τα νησιά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την οικονομία τους, καθώς βασική πηγή εισοδήματος αποτελεί ο τουρισμός αλλά και τις εκτιμώμενες δραματικές συνέπειες στην ανταγωνιστικότητα και την οικονομία τους από την αύξηση του ΦΠΑ.
Ξέρετε τι μου απάντησε ο Επίτροπος; Ότι την απόφαση για τον ΦΠΑ την πήραν οι ελληνικές αρχές. Η Επιτροπή, μάλιστα, είναι έτοιμη να συζητήσει προτάσεις, ακόμα και αλλαγές στους συντελεστές ΦΠΑ αρκεί να υπάρχουν τεκμηριωμένος σχεδιασμός και διαθέσιμα δημοσιονομικά περιθώρια.
Άλλο παράδειγμα είναι η δυσκολία στη πρόσβαση χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ. Σε μια άλλη πρόσφατη ερώτηση μου προς την Επίτροπο Corina Crețu, υπεύθυνη για την περιφερειακή πολιτική και τα διαρθρωτικά ταμεία, έλαβα την απάντηση ότι μόλις το 5,9% των διαθέσιμων πόρων έχει αξιοποιηθεί από την Ελλάδα. Ειδικότερα, η χώρα μας φαίνεται να έχει απορροφήσει 159 εκατομμύρια ευρώ από τα 2,7 δισεκατομμύρια που έχει στη διάθεσή της αφιερωμένες σε επενδυτικές προτεραιότητες για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και αυτό ενώ έχουν ήδη περάσει 4 από τα 7 χρόνια.
Θέλω επίσης να αναφερθώ στο ζήτημα της δεύτερης ευκαιρίας αξιοπρέπειας. Θεωρώ ότι είναι κοινωνικό αγαθό, να υπάρξει μια ευκαιρία για όσους αγωνίστηκαν τίμια μέσα στη κρίση και δεν άντεξαν. Δεν είναι δυνατόν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ να αξιοποιούν την εμπειρία του επιχειρηματία που δεν άντεξε και στην Ελλάδα να τον πετάμε στο πηγάδι μαζί με την οικογένεια του.
Επίσης και στη μείωση της γραφειοκρατίας υπάρχουν τεράστια περιθώρια βελτίωσης. Είναι δυνατόν, το 2018, να αναγκάζουμε τους επιχειρηματίες να επισκέπτονται την ΔΟΥ ή τη ΔΕΗ για μια σειρά από εργασίες;
Πως είναι δυνατόν κάποιος σε ένα νησί των Κυκλάδων να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και να αναγκάζεται να τρέχει στον Πειραιά για να επισκεφτεί τη ΔΟΥ στην οποία υπάγεται; Δεν είναι παράλογο ορισμένα νησιά των Κυκλάδων να υπάγονται σε ΔΟΥ με έδρα τον Πειραιά;
Η τεχνολογία, σήμερα, έχει λύσει πολλά από αυτά τα ζητήματα, δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό. Κανένας πολίτης δεν θα έπρεπε να επισκέπτεται ΔΟΥ όπως γίνεται και σε άλλες χώρες.
Φίλες και φίλοι,
Με σχέδιο και πολιτική σταθερότητα η Ελλάδα μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για οικονομική ανάκαμψη με καλές θέσεις εργασίας.
Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχουμε για την επούλωση των πληγών που προκλήθηκαν από τη δεκαετή ύφεση, η οποία εξαφάνισε το 26% του ΑΕΠ της χώρας, δημιούργησε εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους και ανάγκασε τους νέους μας να μεταναστεύσουν μαζικά στο εξωτερικό.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
