Άρθρο του Νίκου Ανδρουλάκη στην εφημερίδα “Τα Νέα”
Όταν πριν από δυο μήνες, ως εισηγητής της Ομάδας των Σοσιαλιστών, συμμετείχα στη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και αναφέρθηκα στις περσινές πυρκαγιές στην Πορτογαλία που άφησαν πίσω τους πάνω από 100 νεκρούς, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα είχαμε και στην Ελλάδα μία ανάλογη καταστροφή τόσο σύντομα.
Ζήσαμε μια τραγωδία τεραστίου μεγέθους με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες και χιλιάδες κατεστραμμένα σπίτια. Είναι αλήθεια ότι η ένταση της πυρκαγιάς και η ισχύς των ανεμών ήταν πρωτοφανείς. Όμως το κράτος δεν μπορεί να αιφνιδιάζεται.
Έγιναν λάθος εκτιμήσεις, χάθηκε πολύτιμος χρόνος, καθώς και δεν υπήρχε ένα ρεαλιστικά εφαρμόσιμο σχέδιο εκκένωσης της περιοχής. Συνήθως στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ έπειτα από μεγάλα συμβάντα, ακολουθεί μια διεξοδική ανασκόπηση των κρατικών ενεργειών και αποτελεσμάτων. Αντιθέτως, στην Ελλάδα δεν υπάρχει η πρακτική της επίσημης διερεύνησης κρίσεων προκειμένου να μάθει η κρατική μηχανή τι έπρεπε να είχε γίνει και τι έγινε. Είναι χαρακτηριστικό ότι, αντί η κυβέρνηση να αναζητήσει τα αίτια καταστροφής και να διορθώσει τις όποιες αβλεψίες της, διοργάνωνε Συνέντευξη Τύπου των αρμόδιων υπουργών και υπηρεσιακών παραγόντων, απλώς για να δηλώσουν ότι παρά τους δεκάδες ανθρώπους που χάθηκαν, όλα έγιναν όπως έπρεπε. Ένα σύστημα που δεν μαθαίνει όμως θα επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη συνεχώς.
Στην Ευρώπη, η εμπειρία των φονικών δασικών πυρκαγιών στην Πορτογαλία ήταν διδακτική. Παρά το γεγονός ότι υπήρχε ένας αξιόπιστος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, αυτός βασιζόταν στην εθελοντική συνεισφορά των Κ-Μ σε μέσα. Το πρόβλημα ήταν βέβαια, ότι όταν υπήρξε το αίτημα για τη συνδρομή του στην Πορτογαλία το περασμένο καλοκαίρι, οι υπόλοιπες χώρες αντιμετώπιζαν τις δικές τους τοπικές κρίσεις και καμία δεν μπορούσε να αποδεσμεύσει δυνάμεις και να στείλει βοήθεια. Άρα πρέπει να υπάρχει ένας αυτόνομος μηχανισμός με τα δικά του μέσα, ο οποίος θα μπορεί να αναπτυχθεί επιχειρησιακά σε οποιοδήποτε Κ-Μ απαιτηθεί, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Σε πρακτικό επίπεδο αυτή ήταν και η απόφαση που πήραμε τον Μάιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας θα αποκτήσει μεταξύ άλλων, τα δικά του πυροσβεστικά ελικόπτερα και αεροπλάνα, εκ των οποίων αρκετά θα σταθμεύουν και στην Ελλάδα. Για τη χώρα μας αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς αντιμετωπίζουμε πολύ συχνά δασικές πυρκαγιές και θα μπορούμε όποτε χρειάζεται μελλοντικά να ζητάμε τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού, ο οποίος θα διαθέτει τα δικά του μέσα, επιπλέον των όσων διαθέτουν τα κράτη μέλη.
Παράλληλα προβλέπεται η ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση έως και 75% των εξόδων επισκευής των εθνικών μέσων που διαθέτουμε. Αυτό είναι πολύ θετικό για εμάς, καθώς ο στόλος μας είναι αρκετά παλιός και πολλές φορές δυσκολευόμαστε να βρούμε τα αναγκαία χρήματα για τη συντήρησή του. Κανένας ευρωπαϊκός μηχανισμός όμως, δεν μπορεί να αποτρέψει την καταστροφή που ζήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα, αν δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο πολιτικής προστασίας.
Τέλος, οι ειδικοί μας προειδοποιούν εδώ και καιρό, ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα ως παράγωγα της κλιματικής αλλαγής, είναι ήδη γεγονός. Θα πρέπει να ζήσουμε με περισσοτέρους καύσωνες και ξαφνικές νεροποντές. Όπως απέδειξαν οι καταστροφικές πυρκαγιές στη Σουηδία, καμία χώρα δεν βρίσκεται στο απυρόβλητο. Κατά συνέπεια δεν έχει νόημα να σχεδιάζουμε με βάση τις ανάγκες των κλασικών φυσικών καταστροφών του προηγουμένου αιώνα, αλλά πρέπει να προετοιμαστούμε και να θωρακιστούμε για τους νέους κινδύνους.
